جمعه ؛ 02 آذر 1403 
«یاسر قزوینی حائری» عضو هیئت علمی دانشگاه تهران و مدرس گروه مطالعات عراق دانشگاه تهران در مصاحبه با خبرنگار بین‌الملل خبرگزاری تسنیم در پاسخ به سوالی درباره تصمیم آمریکایی‌ها برای خروج از عراق اینکه این اقدام آمریکایی‌ها «تاکتیکی» است یا اینکه واقعا آنها مجبورند که بر اساس مصوبه پارلمان عراق از عراق خارج شوند، با تاکید بر اینکه « به نظر نمی‌رسد آمریکا بخواهد از عراق بیرون برود بلکه حضور خود در عراق را به روز خواهد کرد» افزود: از طرفی آمریکایی‌ها شاید حضورشان را در عراق کمرنگ تر کنند، اما به نظر می‌رسد این مسئله می‌تواند متناسب با شیوه‌های جدید جنگ الکترونیک در نظر گرفته شود. به نظر می‌رسد امروز تعداد نیرو و تجهیزات عریض و طویل برای آمریکایی‌ها آنقدر اهمیت ندارد که حضور اطلاعاتی و امنیتی از طریق گرفتن تسهیلاتی جهت دسترسی بیشتر به اطلاعات و حضور پهپادی در عراق، به ویژه برای پوشش اطلاعاتی و زدن اهداف مشخص از طریق پهپادهای نقطه زنی مانند انواع پهپادهای RQ.
به عقید این تحلیلگر مسائل عراق، از همین رو به نظر نمی رسد آمریکا بخواهد از عراق بیرون برود بلکه حضور خود در عراق را به روز خواهد کرد. مسئله این است که آمریکا حالا که دهه‌ها از جنگ جهانی دوم می گذرد آیا از آلمان و ژاپن خارج شده است که بخواهد از عراق خارج شود؟ به نظر نمی‌رسد که آمریکا به این راحتی از عراق خارج شود. در واقع آمریکا به دنبال ایجاد تغییراتی در شیوه حضور خود در عراق متناسب با آینده‌ای است که برای عراق ترسیم می‌کند.
قزوینی در پاسخ به این سوال که چرا آمریکایی‌ها اخیرا به گفت‌وگوهای راهبردی با عراق روی آورد‌ه‌اند آیا آنها به دنبال یک توافق جدید با عراقی‌ها هستند؟ افزود: تاریخ توافق نامه‌های قبلی عراق با آمریکا به پایان رسیده است، در واقع یک توافق نامه چارچوب استراتژیک بین عراق و آمریکا در سال 2008 به امضا رسید که طی آن نیروهای آمریکا می بایست تا 2011 به طور کلی از عراق خارج می شدند. این توافق نامه در پایان سال 2011 به پایان رسید.
استاد دانشگاه گروه مطالعات عراق دانشگاه تهران با بیان اینکه «آمریکایی‌ها نمی‌پذیرند که مسئله داعش به پایان رسیده است» تصریح کرد: پس از حضور داعش دولت عراق از آمریکایی‌ها خواست تا عراق را در بیرون راندن داعش از مناطق مختلف عراق کمک کند. بر این مبنا نیروهای آمریکایی دیگر بار در عراق حضور یافتند و البته پس از اعلام پیروزی بر داعش البته اگر پذیرفته شود حضورشان در عراق دیگر دلیلی نداشت، در واقع پارلمان عراق همین مسئله را مد نظر قرار داده بود، آمریکایی‌ها هم امروز همین را عنوان می‌کنند و با این استدلال که نیروهای عراقی توان مقابله با داعش را پیدا کرده‌اند پایگاه‌های کوچک خود را در اختیار نیروهای عراقی قرار می‌دهند، اما آمریکایی‌ها نمی‌پذیرند که مسئله داعش به پایان رسیده است و در واقع خطر تروریسم را یک خطر دائم و ثابت تلقی می‌کنند که باید با آن البته با شیوه‌های جدید‌تری از جمله شکل گیری و یا بازسازی دولت ملی قدرتمند و متمرکز در عراق که آمریکا را به عنوان هم پیمان اصلی خود تلقی می‌کند به مقابله برخاست.
دکتر قزوینی در پاسخ به این سوال که برخی از کارشناسان می‌گویند که در این گفت‌وگوهای راهبردی هم قرار نیست اتفاق جدیدی بیافتد چون آمریکایی‌ها امتیازی به عراقی‌ها نمی‌دهند فکر می‌کنید که طرفین یعنی عراقی و آمریکایی از این گفت‌‌وگوها به دنبال چه هستند چون گفته می‌شود که آمریکایی‌ها برای حضور طولانی مدت قصد دارند که بخش‌های اقتصادی و فرهنگی با عراق را بیشتر و پررنگ تر کنند به نظر شما این تا چه عملی است ؟ گفت : دست کم روی کاغذ آمریکایی‌ها از ایجاد یک دولت قوی و قدرتمند و مستقل و مشروع و کارآمد و متمرکز در عراق حمایت می‌کنند، دولتی که البته هم پیمان شماره یکش آمریکا باشد. الکاظمی نیز نگاه‌هایی بسیار نزدیک به این نظریه دارد.
وی با بیان اینکه «آمریکایی‌ها به دنبال توافقنامه جدیدی با عراق هستند» تصریح کرد: شاید بتوان گفت آمریکا می‌خواهد تهدید حاصل از مصوبه پارلمان عراق را به فرصتی برای خود تبدیل کند و توافق نامه جدیدی را با عراق امضا کند که مطمئنا بیش از عراق منافع آمریکا را مد نظر قرار خواهد داد. البته یکی از سلاح‌های مهم آمریکا برای حمایت از هم پیمانانش می‌تواند حمایت از توازن در برابری دلار با واحد پول آن کشور باشد، مسئله‌ای که به نظر می‌رسد در عراق تا حدی رعایت شد، اما مسئله این است که در دوره جدید، دوره کرونا و پایین آمدن قیمت نفت، آمریکایی‌ها تا چه حد می‌توانند از این طریق به عراق کمک کنند. در هر صورت ما نباید انتظار یک «طرح مارشال جدید» را برای عراق داشته باشیم. البته مذاکره یعنی چانه زنی و اگر طرف عراقی بتواند از موضع قدرت و حرفه‌ای مذاکره کند شاید بتواند از آمریکا امتیازهایی بگیرد.
فزوینی با بیان اینکه « آمریکا برای امتیاز دادن با عراق مذاکره نمی‌کند» افزود: اگر طرف عراقی در مذاکره حرفه‌ای و با قدرت وارد نشود، معلوم نیست چیزی به دست بیاورد، به ویژه اینکه در آن سوی میز دولت غیرقابل پیش بینی ترامپ قرار دارد. گیریم که عراقی‌ها بتوانند از آمریکا امتیاز هم بگیرند، ولی چه کسی تضمین می‌کند که این امتیازات در دولت‌های بعدی پابرجا بمانند، بالاخره حافظه تاریخی در این مسئله چیز دیگری را نشان می دهد.
وی درباره چرایی تاخیر تشکیل کابینه مصطفی الکاظمی «سهم خواهی احزاب سیاسی» را یکی از دلایل اصلی آن دانست و افزود: مطمئنا سهم خواهی گروه‌ها تاثیر بسیار زیادی در به تاخیر افتادن تشکیل دولت دارد. الکاظمی در نوشته‌هایش کاملا ضد نظام سهم خواهی نشان داده، او نقطه بازی سیاستمداران عراقی را خیلی خوب بلد نیست و نگاه‌های ویژه ای نسبت به بستن کابینه‌اش دارد، هرچند گویا از نگاه‌های نخستینش مبنی بر بستن کاملا مستقل کابینه عقب نشینی کرده ولی به نظر نمی‌رسد به راحتی با این مسئله به ویژه در خصوص وزارت‌های امنیتی یعنی وزارت کشور و وزارت دفاع کنار بیاید.
مدرس گروه مطالعات عراق دانشگاه تهران گفت: بی‌شک گروه‌های سیاسی عراقی استقلال الکاظمی را در انتخاب کابینه بر نخواهند تافت. این در حالی است که برخی از قبل می‌گفتند این بازی گروه‌های سیاسی است تا دولت تشکیل نشود و عادل عبدالمهدی همچنان نخست وزیر بماند.
بیشتر بخوانید
ارسال نظرات